Bu yazımızda marketing nedir, network marketing nedir, network marketing caiz midir gibi çok merak edilen konuları hemen öğrenin.
Günümüzde sürekli olarak kulağımıza gelen marketing, network marketing gibi konularda en çok merak edilenler ve marketing hakkındaki tüm detayları bu yazımızda sizler için toparladık.
Marketing Nedir?
Marketing kelimesi İngilizce bir kelime olup pazarlama anlamına gelmektedir. Marketing kelimesi günümüzde daha çok network marketing ve affiliate marketing olarak karşımıza çıkmaktadır. Gelin hep beraber marketing hakkındaki bilinmeyenleri görelim.
Network Marketing Ne Zaman Doğmuştur?
Network marketing ilk olarak 1934 yılında ABD’de Carl Rehnborg tarafından California Vitamin Company şirketi kurularak ortaya çıkarmıştır. 11 yıllık çalışma sonucunda Carl Rehnborg 1945 senesinde Nutrilite Products şirketini kurarak network marketing sistemini çok daya iyi ve işlevsel bir hale getirmiştir. Nutrilite Product birçok pazarlama devinin ortaya çıkmasında öncü olmuştur. Kasım 1959’da Nutrilite distribütörlerinden Rich Devos ve Jay Van Andel Nutrilite Productstan ayrılarak Amway Corporation şirketini kurmuşlardır. Böylelikle günümüzde 16.000 den fazla çalışanı olan Amway Corporation ortaya çıkmıştır. Amway Corporation 1994 yılında Türkiye Temsilciliğini kurmuş ve bu sayede ülkemiz network marketing ile tanışmıştır.
Network Marketing Nedir?
Doğrudan satış bir ürünün bizzat yüz yüze bir satıcı tarafından evinizde işyerinizde sokakta kısacası birçok noktada size anlatılarak satılmasıdır. Network marketing ise bu olayı geliştirerek hem ürün satışından gelir elde etmemizi sağlarken hem de oluşturduğumuz ekibimiz tarafından yapılan satışlarından da kar elde etmemizi sağlamaktadır.
Ancak network marketing sisteminin titan veya saadet zinciri ile karıştırılmaması gerekmektedir. Çünkü saadet zinciri bir piramit sistem olup en üstteki en çok kazanır mantığı ile çalışmaktadır. Fakat network marketingde alt üyelerinizden kar elde edebilmeniz için sizin de çalışmanız gerekmektedir. Yeni üyeler bulmanız ve satış yapmanız gerekmektedir. Yoksa çok düşük miktarlarda gelir elde etmiş olursunuz. Hatta bazı firmalarda bir süre aktif olmadığınız zaman üyeliğiniz sonlandırılmaktadır.
Network Marketing Nasıl Çalışır?
Örnek vererek açıklayacak olursak bugün 20 liralık maliyeti olan bir ürünü biz 100 liraya almaktayız. Bunun nedeni ürün fabrikadan 20 lira karşılığında toptancıya satılır. Toptancı bu fiyata kendi maliyetlerini ve karını ekleyip 80 liraya satışa sunmaktadır. Son olarak ürünü satın aldığımız marketler de kendi maliyet ve karlarını ekleyerek ürünü 100 liraya satmış olurlar.
Network marketing çalışma prensibi ise 20 liralık ürünü bize aradaki toptancı ve marketleri kaldırıp direkt olarak sunduğu için 100 lira yerine 30 liraya ulaştırmaktadır.
Başka bir örnek ile network marketing çalışma prensibini daha detaylı olarak anlatalım.
Kozmetik ürünleri satışı yapan bir X firmasını ele alacak olursak, önce bu firmaya üye oluyorsunuz. Üye olduktan sonra size bazı avantajları olmuş olacak. İlk avantajınız kendi kozmetik ürünlerinizi daha uygun fiyatlarla almış olacaksınız. Sonrasında çevrenize satış yaptıkça satış karı elde edeceksiniz ve belirli satış rakamlarına ulaşınca firma tarafından hediyeler almış olacaksınız. Daha sonra üyelik avantajlarını anlatıp kendi ekibinize üyeler eklediğinizde bu üyelerin satışlarından o kişinin karını değiştirmeyecek şekilde sizde kar edeceksiniz.
Bazı Network Marketing Şirketleri
- Herbalife
- Avon
- Oriflame
- Amway
- Tupperware
- Farmasi
- Piaff
- Huncalife
Bu şirketler Türkiye’de hizmet veren bazı network marketing firmalarıdır.
Network Marketing Caiz Midir?
Network marketing caiz midir sorusu için dini soru konulu resmi belgesinde yayınlanan cevap şu şekildedir;
Bir ürünün zincirleme ağ sistemi ile pazarlanmasında bir sakınca yoktur. Network marketing denen sistem böyle değildir. Bu sistem, ticaret görüntüsü altında insanları birbirine sömürterek para kazanmaktır.
Network marketingin alışverişe benzeyen tarafları vardır. Onu farklılaştıran, sisteme girenlerin bir mal alıp satmak için değil, bu görüntü altında sisteme sokabileceği yeni kişilerden elde edeceği komisyonlardır. O komisyonlar, sattığı mallardan elde ettiği kâr değildir. Bir hüküm verilirken benzerliklere değil; farklılıklara bakmak gerekir. İki şeyi ayıran, aradaki farklardır. Bir erkekle bir kadının ne kadar çok ortak noktası vardır: Eller, ayaklar, gözler, kulaklar… Ama aradaki birkaç fark birine erkek, diğerine kadın dememizi gerektirmektedir. Bu sistem de alışveriş görüntüsü altında insanları aldatmak, sömürmek ve bu yollarla haksız kazanç elde etmek için kurulmuştur. Bu da dinimize göre haramdır.
Bu konuda Prof. Dr. Hayrettin Karaman’ın yazdığı bir yazıya ulaşabilir ya da aşağıdaki diyanet işleri başkanlığının açıklamasını okuyabilirsiniz.
EK BİLGİ
Network Marketing hakkında Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu’nun mütalaası şöyledir:
“Network marketing” (internet üzerinden satış) diye adlandırılan sistem belli bir malın satın alınarak ilgili pazarlama şirketine “üye” olunması, her üyenin zincirleme yeni üyeler bulması, bu yolla bir üye/müşteri ağının oluşturulması ve her üyenin, bu ağı oluşturan müşterilerden kendi altında bulunanların ödediği üyelik aidatının (satın aldığı mal karşılığı şirkete ödemiş olduğu paranın) belli bir kısmına sahip olması esasına dayalı olarak işlemektedir.
İlk bakışta sistem, mal pazarlaması esasına dayalı yani temelde bir alım satım işlemine benzer görünmekte ise de sistemin detaylarına inildiğinde haksız kazanca kapı aralayabilecek bir yapının varlığı fark edilmektedir. Şöyle ki;
İlgili şirketin bir ürününü satın alan kişi ilke olarak bu ürünü ihtiyacı olduğu için değil, adı geçen şirkete üye-müşteri olmak ve sonra da bulacağı yeni üye-müşterilerin yapacağı ödemelerden belli bir pay elde etmek için satın almaktadır. Bu kişinin söz konusu payı elde edebilmek için başka üye-müşteriler bulması, bu payın daha da büyümesi için, yeni üye-müşterilerin de başka üye-müşteriler bulması ve bu zincirin sürüp gitmesi gerekmektedir. Görüldüğü üzere sistem görünüşte mal pazarlama gibi ise de aslında yeni üye-müşterilerin yatıracakları sıcak para havuzundan pay alma esasına dayalı bulunmaktadır. Bu durumda yapılan işlem sadece şeklen alışveriş olmakta ve satın alman mal bir ihtiyacı kaşılamaktan çok yatırılan sıcak paranın paravanı işlevini görmektedir. Bütün olarak düşünüldüğünde yeni üye-müşteriler bulmak, para kazanma hevesindeki başka insanları bir şekilde ikna etmek ve onlara -aslında hiç de ihtiyaç duymadıkları- malları satmak anlamına gelmektedir.
Diğer taraftan sistem, insanları heyecanlandıran vaatlere dayalı olarak çalıştığı için satış veya üye kaydetmede ortaya çıkan ani tırmanış ve düşüşler kaygan bir zemin oluşturmaktatır. Bu durum iş hayatında var olan normal risk unsurunpdan farklı bir nitelik arz etmekte, spekülasyonlara açık bulunmaktadır. Ayrıca önceki üye-müşterinin bulduğu üyeden alman paradan pay alışı, komisyon gibi değerlendirilebilir görünmekte ise de, sisteme daha sonra giren alt üye-müşterilerin ödediği paralardan da pay alması, onun aldığını komisyon olmaktan çıkarmaktadır.
Sadece yeni üyeler kaydetme esasına dayalı bu sistem, kaydedilecek yeni üyelerin istismarına kapı aralayabilecek niteliktedir. Yalnızca sisteme ilk katılan çok küçük bir azınlık kazanabilmekte, sonradan katılanların kazançları ise temel özelliği itibari ile “yüksek risk”e maruz kalmaktadır.
Sistemin aksamadan nihâi olarak çalışması söz konusu olmayacağına göre uzun vadede müşteri bulma işleminin tıkandığı noktada üye olmuş olan geniş bir kitlenin paraları ilgili şirket ve onun üst düzey müşterileri açısından haksız kazanca dönüşebileceketir.
Yukardaki mülahazalarla “Network Marketing” diye adlandırılan sistem üzerinden işlem yapılmasının haksız kazançtan sakınmak, kazancın meşru mal, hizmet, üretim ve emeğe dayanması, zarar vermeme ve zarar görmeme gibi genel ilkelere uygun düşmediğinden caiz olmayacağı mütalaa edilmiştir.
KAYNAK: 29.12.2009 tarih, B.02.1.DIB.0.10.105-1300 sayı ve Dini Soru konulu resmi belge.
